هدگیر چیست؟

گاهی اوقات تنها به کمک براکت نمی‌توان دندان‌ها را در موقعیت مطلوب قرار داد. گاهی نیز برای اصلاح مشکلات بایت و فکها نیاز وسیله ‌های تخصصی دیگری وجود دارد. در چنین شرایطی ارتودنتیست ممکن است استفاده از وسیله خاصی به نام هدگیر را توصیه نماید. هدگیر یک واژه عمومی برای توصیف وسیله ‌ای است که در خارج از دهان (در سر) قرار می‌گیرد و به دندان‌ها متصل می‌شود تا در جهت مورد نظر نيرو اعمال کرده و رشد فک و صورت را هدایت نماید.

انواع هدگیر

هدگیر انواع مختلفی دارد که هر یک برای کار خاصی طراحی شده است و در شرایط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برنامه درمانی هر فردی مطابق با شرایط خاص او طراحی می‌شود و نوع هدگیر انتخاب می‌گردد. دستور العمل مراقبت از هدگیر به بیمار گفته می‌شود.

شکل- هدگیر معمولی گردنی

یک نوع متداول هدگیر که به آن هدگیر معمولی یا گردنی ( cervical pull ) گفته می‌شود، حاوی یک سیم U شکل است که با کمک حلقه فلزی (بند) به دندان‌های عقبی متصل می‌شود و یک تسمه دارد که در پشت گردن قرار می‌گیرد. نوع دیگر هدگیر که شبیه همین هدگیر معمولی است اما نیروی بیشتری اعمال می‌کند، هدگیر پشت سری است که حاوی یک سیم است که به دندان‌ها متصل می‌شود و یک تسمه که در پشت سر قرار می‌گیرد. هر دو نوع نامبرده هدگیر به عنوان هدگیر معمولی شناخته می‌شوند و به یک شکل نیرو وارد میکنند. 

شکل- هدگیر معمولی پشت سری

هدگیر معمولی، معمولاً برای اصلاح اورجت (جلو زدگی دندان‌های بالا) در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد به این صورت که جلوی رشد فک بالا را میگیرد تا رشد آن نسبت به فک پایین متناسب شود. همچنین از این وسیله برای بزرگسالانی که نیاز به حفظ موقعیت بایت و اصلاح فاصله بین دندان‌ها پس از کشیدن دندان، دارند استفاده می‌شود. به طور کلی انواع هدگیر باید 12 تا 14 ساعت در روز پوشیده شود.

شکل- هدگیر معکوس یا فیس ماسک

نوع دیگر هدگیر که به آن هدگیر معکوس یا فیس ماسک نیز گفته می‌شود برای اصلاح آندربایت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هدگیر به رشد فک بالا و جلو کشیدن آن کمک می‌کند (بر خلاف هدگیر معمولی که رشد فک بالا را مهار می‌کند) و به این ترتیب فک بالا به تدریج متناسب با فک پایین و کمی جلوتر از آن قرار می‌گیرد. این هدگیر شامل دو پد است که یکی از آنها در پیشانی و دیگری در چانه قرار می‌گیرد. این دو پد با یک چارچوب عمودی به یکدیگر وصل می‌شوند. یک الاستیک یا سیم، اسکلت عمودی را به بخش داخل دهاني وصل می‌کند تا نیرو به فک و دندان‌ها اعمال شود. ممکن است لازم باشد  16 ساعت در روز يا بيشتر این وسیله را استفاده کنید.

استفاده از هدگیر چگونه است؟

مهم‌ترين چیز در استفاده از هدگیر این است که اگر می‌خواهید زحمات تان نتیجه بدهد باید به دقت دستورات ارتودنتیست را رعایت کنید. حتماً هر روز به همان تعداد ساعاتی که به شما گفته شده هدگیر را استفاده کنید. اگر دائماً یک شب هدگیر را استفاده کنید و شب دیگر آن را کنار بگذارید تمامی زحمات گذشته تان هدر می‌رود. طبیعی است که هنگام استفاده از هدگیر ارتودنسی احساس راحتی نداشته باشید. خوشبختانه اگر آن را مرتباً استفاده کنید ظرف چند روز به آن عادت می‌کنید و ناراحتی آن بسیار کمتر می‌شود. در صورتی که احساس درد دارید، می‌توانید از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید. در چند روز اول رژیم غذای نرم داشته باشید. هر از گاهی ممکن است هنگام جویدن غذا احساس درد یا ناراحتی داشته باشید و یا حتی احساس کنید دندانهای آسیاب که به هدگیر وصل شده‌ اند کمی شل شده ‌اند. این احساس کاملاً طبیعی بوده و نشان می‌دهد هدگیر کار خود را انجام می‌دهد. با این حال در صورتی که درد غیر طبیعی تجربه می‌کنید یا متوجه شدید حلقه فلزی دور دندانهای آسیاب که به هدگیر وصل است شل شده، یا ناگهان به نظر می‌رسد هدگیر دچار مشکل شده موضوع را فوراً به اطلاع ارتودنتیست برسانید.

مراقبت و نگهداری از هدگیر

برای ‌این که هدگیر تأثیرگذاری مورد انتظار را داشته باشد باید به خوبی مراقب آن باشید و سلامت دهان را حفظ کنید. دستورالعمل دقیق مراقبت از هدگیر را ارتودنتیست به شما می‌گوید. هنگام در آوردن هدگیر و گذاشتن آن باید دقت کنید. حواستان باشد هدگیر را در محل دیگری جا نگذارید و مرتباً آن را استفاده کنید.